KUREYŞ SURESİ
Surenin İsmi:
Önceki Sureyle İlişkisi:
Surenin Muhtevası:
Surenin Fazileti:
Kureyş'e Allah'ın Nimetlerini Hatırlatma:
Belagat:
Kelime ve İbareler:
Nüzul Sebebi:
Açıklaması:
Ayetlerden Çıkan Hüküm Ve Hikmetler:
KUREYŞ SURESİ
Kureyş'e Allah'ın Nimetlerini Hatırlatma:
1- Kureyş'in emniyeti için.
2- ve yaz v°lculuklarında emni- yet oluşturduğu için.
3- Beyt'in ibadet etsinler onlar.
4- Onları açlıktan (koruyup) doyuran, kendilerine korkudan eminlik verendir O.
Açıklaması:
"Kureyş'in emniyeti için. Kış ve yaz yolculuklarında emniyet oluşturduğu için. Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar." Kureyş, şükür için Rabbine ibadet etsin. İki yolculuğu emniyet içinde ve onlara kolaylaştırdığı için. Hind ve Körfez'den gelen koku ve baharatları almak için kışın Yemen'e. (Kışın olması orasının sıcak bölge olmasındandır). Ve yazın da zirai ürünler almak için Şam'a. (Yazın olması oranın sıcak bölge olmasındandır). Kureyş Mekke'de ticaretle yaşıyordu. Bu iki sefer olmasa idi orada kalamazlardı. Beyt'in civarında emniyette olmasalar hareket edemezlerdi. Onlara baskın yapılmıyordu. Çünkü Araplar, Kureyş, Allah azze ve celle'nin Beyt'inin ehlidir, diyorlardı. Mekke ehli Kureyş'e bütün bu ihtiram ve saygı, Ka'be vasıtası ile Allah'ın onlara hazırladığı bir lütuftu. Onlar da bu nimeti ikrar edip, ibadet ve tazimde yalnız Allah'a yönelmeli idiler.
Muhammed b. İshak ve Abdurrahman b. Zeyd b. Eşlem bu surenin öncesi ile bağlantılı olduğunu söylemişlerdir. Zira onlara göre mana: Mekke'ye fili sokmadık. Kureyş'in emniyetli bir şekilde yaşamaları için de sahiplerini helak ettik. Yani Kureyş'in şehirlerinde emniyetle toplanıp ülfet etmeleri için.
Netice olarak bu iki nimeti Fil sahiplerinin engellenmesi ve Harem civarında bulunup orada emniyetlerinin sağlanarak yaşamaları, eğer diğer nimetleri için Allah'a ibadet etmiyorlarsa, bu iki nimet için ibadet etmelidirler. Allah Tealâ onlara, Ka'be'nin etrafında ibadet ettikleri putlara rağmen o Beyt'in sahibi olduğunu söylüyor. Onlar Kabe sayesinde diğer Araplara göre daha şerefli oldular.
Razi: "Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar." ayeti hakkında diyor ki: Bilesin ki nimet verme iki türlüdür. Birisi zararı defetmek, diğeri de fayda sağlamaktır. Birincisi daha önemli ve daha önceliklidir. Bunun için de: Candan zararı defetmek vaciptir. Faydayı sağlamak ise vacip değildir, demişlerdir. Bu sebeple de Allah Tealâ zararı defetme nimetini Fil suresinde, nimet kazandırmayı da bu surede beyan etti. Bu iki nimet itibarı ile de Rableri onlara ibadeti ve O'na kulluğu, buna bağlı olarak ta şükrün edasını emretti: "Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar."[1]
İbadet, ibadet edilene olabilecek en ileri noktada boyun eğme ve tezel-lüldür. Kulluğun manası ancak bu şekilde tamamlanır.
Ardından Allah Tealâ Kureyş'e, şu Beyt'in Rabbinin vasfedildiği başka nimetlerini zikretti:
"Onları açlıktan (koruyup) doyuran" O, Beyt'in Rabbidir. Onları, bu iki sefer sebebi ile açken doyuran, onlara rızkı bollaştırandır. Onları daha önce bulundukları şiddetli bir açlıktan kurtarmıştır.
"Kendilerine korkudan eminlik verendir O." Onlara emniyet ve istikrar lütfunda bulundu. O halde sadece ve tek olarak O'na ibadet etmelidirler. İbni Kesir dedi ki: Bunun içindir ki, bu emre uyan için Allah dünya emniyeti ile ahiret emniyetini birleştirir. Asi olandan ise ikisini de alır: "Allah o memleketi bir örnek olarak ir ad etti ki o, korkudan emin ve sakindi. Rızkı da kendisine her bir yandan bol bol geliyordu. Fakat o, Allah'ın nimetlerine nankörlük etti de Allah da ona işlemekte İsrar ettikleri yüzünden açlık ve korku libasını tattırdı." (Nahl, 16/112).
Araplar birbirlerine baskın yapıp esirler alıyorlardı. Kureyş -daha önce de değinildiği gibi- Harem'in konumu nedeni ile emniyette idi; Habe-şe'nin fiili korkusundan emin oldukları gibi: "Çevrelerindeki insanların zorla kapılmakta olmalarına rağmen korkusuz (bir yer) yaptığımızı onlar görmediler mi?" (Ankebut, 29/67). [2]
[1] Razi, XXXII/107.
[2] Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/637-639.
Surenin İsmi:
Önceki Sureyle İlişkisi:
Surenin Muhtevası:
Surenin Fazileti:
Kureyş'e Allah'ın Nimetlerini Hatırlatma:
Belagat:
Kelime ve İbareler:
Nüzul Sebebi:
Açıklaması:
Ayetlerden Çıkan Hüküm Ve Hikmetler:
KUREYŞ SURESİ
Kureyş'e Allah'ın Nimetlerini Hatırlatma:
1- Kureyş'in emniyeti için.
2- ve yaz v°lculuklarında emni- yet oluşturduğu için.
3- Beyt'in ibadet etsinler onlar.
4- Onları açlıktan (koruyup) doyuran, kendilerine korkudan eminlik verendir O.
Açıklaması:
"Kureyş'in emniyeti için. Kış ve yaz yolculuklarında emniyet oluşturduğu için. Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar." Kureyş, şükür için Rabbine ibadet etsin. İki yolculuğu emniyet içinde ve onlara kolaylaştırdığı için. Hind ve Körfez'den gelen koku ve baharatları almak için kışın Yemen'e. (Kışın olması orasının sıcak bölge olmasındandır). Ve yazın da zirai ürünler almak için Şam'a. (Yazın olması oranın sıcak bölge olmasındandır). Kureyş Mekke'de ticaretle yaşıyordu. Bu iki sefer olmasa idi orada kalamazlardı. Beyt'in civarında emniyette olmasalar hareket edemezlerdi. Onlara baskın yapılmıyordu. Çünkü Araplar, Kureyş, Allah azze ve celle'nin Beyt'inin ehlidir, diyorlardı. Mekke ehli Kureyş'e bütün bu ihtiram ve saygı, Ka'be vasıtası ile Allah'ın onlara hazırladığı bir lütuftu. Onlar da bu nimeti ikrar edip, ibadet ve tazimde yalnız Allah'a yönelmeli idiler.
Muhammed b. İshak ve Abdurrahman b. Zeyd b. Eşlem bu surenin öncesi ile bağlantılı olduğunu söylemişlerdir. Zira onlara göre mana: Mekke'ye fili sokmadık. Kureyş'in emniyetli bir şekilde yaşamaları için de sahiplerini helak ettik. Yani Kureyş'in şehirlerinde emniyetle toplanıp ülfet etmeleri için.
Netice olarak bu iki nimeti Fil sahiplerinin engellenmesi ve Harem civarında bulunup orada emniyetlerinin sağlanarak yaşamaları, eğer diğer nimetleri için Allah'a ibadet etmiyorlarsa, bu iki nimet için ibadet etmelidirler. Allah Tealâ onlara, Ka'be'nin etrafında ibadet ettikleri putlara rağmen o Beyt'in sahibi olduğunu söylüyor. Onlar Kabe sayesinde diğer Araplara göre daha şerefli oldular.
Razi: "Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar." ayeti hakkında diyor ki: Bilesin ki nimet verme iki türlüdür. Birisi zararı defetmek, diğeri de fayda sağlamaktır. Birincisi daha önemli ve daha önceliklidir. Bunun için de: Candan zararı defetmek vaciptir. Faydayı sağlamak ise vacip değildir, demişlerdir. Bu sebeple de Allah Tealâ zararı defetme nimetini Fil suresinde, nimet kazandırmayı da bu surede beyan etti. Bu iki nimet itibarı ile de Rableri onlara ibadeti ve O'na kulluğu, buna bağlı olarak ta şükrün edasını emretti: "Şu Beyt'in Rabbine ibadet etsinler onlar."[1]
İbadet, ibadet edilene olabilecek en ileri noktada boyun eğme ve tezel-lüldür. Kulluğun manası ancak bu şekilde tamamlanır.
Ardından Allah Tealâ Kureyş'e, şu Beyt'in Rabbinin vasfedildiği başka nimetlerini zikretti:
"Onları açlıktan (koruyup) doyuran" O, Beyt'in Rabbidir. Onları, bu iki sefer sebebi ile açken doyuran, onlara rızkı bollaştırandır. Onları daha önce bulundukları şiddetli bir açlıktan kurtarmıştır.
"Kendilerine korkudan eminlik verendir O." Onlara emniyet ve istikrar lütfunda bulundu. O halde sadece ve tek olarak O'na ibadet etmelidirler. İbni Kesir dedi ki: Bunun içindir ki, bu emre uyan için Allah dünya emniyeti ile ahiret emniyetini birleştirir. Asi olandan ise ikisini de alır: "Allah o memleketi bir örnek olarak ir ad etti ki o, korkudan emin ve sakindi. Rızkı da kendisine her bir yandan bol bol geliyordu. Fakat o, Allah'ın nimetlerine nankörlük etti de Allah da ona işlemekte İsrar ettikleri yüzünden açlık ve korku libasını tattırdı." (Nahl, 16/112).
Araplar birbirlerine baskın yapıp esirler alıyorlardı. Kureyş -daha önce de değinildiği gibi- Harem'in konumu nedeni ile emniyette idi; Habe-şe'nin fiili korkusundan emin oldukları gibi: "Çevrelerindeki insanların zorla kapılmakta olmalarına rağmen korkusuz (bir yer) yaptığımızı onlar görmediler mi?" (Ankebut, 29/67). [2]
[1] Razi, XXXII/107.
[2] Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/637-639.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder