1. En büyükleri kıyamet
Mevkıfindeki şefaat-i uzma (en büyük şefaat) olacaktır. Bu da yüce
Allah'ın kulları arasında hüküm vermek için gelmesini dilemek üzere
yapılacaktır. Bu şefaat Peygamber Efendimiz Muhammed Sallallahu aleyhi
vesellem'e mahsustur. Yüce Allah'ın kendisine vaadetmiş olduğu Makam-ı Mahmud da
budur. Nitekim yüce Allah:
"Umulur ki Rabbin seni öğülmüş bir
makama (makam-ı Mahmûd'a) gönderir." (el-İsra,
17/79) diye buyurmaktadır.
Kısaca şöyle olacaktır:
İnsanlar mevkıfte beklemekten
sıkıntılara düşecek ve orada kalışları uzayıp gidecek, huzursuzlukları artacak,
terleri çenelerine kadar ulaşacak. İşte o zaman, yüce Allah'ın haklarında hüküm
vermek üzere gelmesi için şefaat edecek birisini arayacaklar. Bunun üzerine önce
Adem'e, sonra Nuh'a, sonra İbrahim'e, sonra Musa'ya, sonra Meryem oğlu İsa'ya
gidecekler. Hepsi de:
Ben kendimi kurtarmaya bakıyorum,
diyecek. Nihayet Peygamberimiz Muhammed Sallallahu aleyhi vesellem'e
ulaşacaklar. O:
"Bu işi yapacak
olan benim." diye buyuracak. Nitekim bu husus Buhari ve Müslim ile
başka eserlerde yer alan hadislerde etraflı bir şekilde
anlatılmaktadır.
2. İkinci şefaat cennet kapısının
açılması için yapılacaktır. Cennetin kapısının açılmasını isteyecek ilk kişi
Peygamberimiz Muhammed Sallallahu aleyhi vesellem'dir. Ümmetler arasında oraya
girecek ilk ümmet de onun ümmeti olacaktır.
3. Üçüncü tür şefaat cehenneme
götürülmeleri emrolunmuş birtakım kimselerin cehenneme girmemeleri hususunda
yapılacaktır.
4. Dördüncü şefaat cehenneme
girmiş olan muvahhidlerden bir bölümün oradan çıkartılması için yapılacaktır.
Oradan yanıp kavrulmuş, kömür olmuş bir halde çıkacaklar. "Hayat nehri"ne
atılacaklar. Selin götürdükleri arasında bir tanenin bitip yeşermesi gibi
biteceklerdir.
5. Beşinci şefaat cennet ehlinden
birtakım kimselerin derecelerinin yükseltilmesi için
yapılacaktır.
Bu son üç tür şefaat Peygamber
efendimize has değildir. Ancak bunlarda öncelikle şefaatçilik edecek olan odur.
Ondan sonra diğer peygamberler, melekler ve veliler gelir. Küçük yaşta ölmüş
çocuklar da şefaatçi olacaklardır.
Daha sonra yüce Allah sayılarını
kendisinden başka hiçbir kimsenin bilmediği birtakım kimseleri şefaatsiz olarak
cehennem ateşinden çıkartacak ve cennete gireceklerdir.
6. Altıncı tür şefaat ise bazı
kâfirlerin azabının hafifletilmesi için yapılacaktır. Bu da Peygamberimiz
Muhammed Sallallahu aleyhi vesellem'e amcası Ebu Talib hakkında özel bir
şefaattir. Müslim'de ve başka eserlerde kaydedildiği gibi.
Cehenneme, cehennemlikler atıldıkça o
sürekli olarak:
Daha var mı? diyecektir. Nihayet yüce
Rabbimiz oraya ayağını koyunca birbirine doğru büzülür ve:
İzzetin hakkı için yeter, yeter
diyecektir. Cennette cennetliklerin girmesinden sonra geriye boş bir takım
yerler kalacak. Yüce Allah birtakım kimseleri yaratacak ve onları da cennete
koyacaktır. Bu hususta sayılamayacak kadar çok nass vardır. Bunları görmek
isteyen Allah'ın kitabı ile Rasûlünün sünnetinde bulabilir.
