Kadere imanın dört mertebesi (aşaması)
vardır.
1. Mertebe: Yüce Allah'ın herşeyi
kuşatan, göklerde ve yerde zerre ağırlığı kadar dahi hiçbir şeyin dışında
bulunmadığı ilmine, O'nun bütün mahlukatını onları yaratmadan önce bildiğine,
rızıklarını, ecellerini, sözlerini, amellerini, bütün hareketlerini,
duraklarını, gizlediklerini, açığa vurduklarını, kimlerin cennet ehli, kimlerin
de cehennem ehli olduğunu bildiğine iman etmektir.
2. Mertebe: Bunların yazılı
olduklarına, yüce Allah'ın olacağına dair ezeli bilgi sahibi olduğu herşeyi
yazdığına iman etmektir. Levh ve Kaleme iman etmek de bunun kapsamı
içerisindedir.
3. Mertebe: Yüce Allah'ın etkin
iradesine, kudretine ve herşeyi kuşatan kudretine iman etmektir. Bunlar olmuş ve
olacak şeyler itibariyle birbirinden ayrılmazlar. Ancak olmamış ve olmayacak
şeyler itibariyle birliktelikleri sözkonusu değildir. Şanı yüce Allah'ın
olmasını dilediği herbir şey kaçınılmaz olarak O'nun kudreti ile olur. Olmasını
dilemediği bir şey ise olmasını irade etmediği için olmaz. Ona güç yetiremediği
için değil. Yüce Allah bundan alabildiğine yücedir, münezzehtir.
"Göklerde olsun, yerde olsun hiçbir
şey Allah'ı âciz bırakacak değildir. Muhakkak O en iyi bilendir, herşeye güç
yetirendir." (Fâtır,
35/44)
4. Mertebe: Yüce Allah'ın
herşeyin yaratıcısı olduğuna, göklerde, yerde ve her ikisi arasında bulunan
herşeyi O'nun yarattığına, O'nun yaratması dışında zerre kadar bir mahluk dahi
bulunmadığına, herbir yaratığın hareketlerini ve duraklarını O'nun yarattığına
iman etmektir. O her eksiklikten münezzehtir. O'ndan başka yaratıcı, O'ndan
başka Rab yoktur.
